گزارشی از سومین دوره آموزشی امت واحده
اردوگاه سومین دوره آموزشی امت واحده پستی وبلندی ها داشت و پیچ وخم های بسیار، درست مانند مسائل جهان اسلام؛ انتخابات در مصر، اغتشاشات در سوریه، قیام مردم بحرین، وضعیت مسلمانان اندونزی و ...
حسین ابراهیمی
چهارشنبه 14 تیرماه 90 ساعت 22 شب نیمه شعبان از قم راه افتادیم و نیمه شب، وقتِ جا گرفتن ماه وسط آسمان رسیدیم. بیشتر شرکت کنندگان ایرانی بودند اما از همان ابتدا تفاوت های این دوره با دوره های دیگر توی چشم می زد؛ آخر مسلمانانی از پاکستان، افغانستان، هند، بحرین، اندونزی، مصر، نیجریه، آذربایجان ... که تعدادشان به سیصد نفر می رسید، همراه ما بودند و اغلب از اهل سنت. مسئولان اردو فرصت نکرده بودند طرح ها و کاریکاتورهای علیه اسرائیل را از همان اول به در و دیوار نصب کنند. صبح روز اول که در اردوگاه برای خودمان می چرخیدیم، همه این طرح ها گله به گله افتاده بودند روی زمین و انتظار کسی را می کشیدند که بیاید و آن ها را سر جای خود قرار دهد. البته فقط این موارد نبود، بلکه دیگر هم دینان خودمان را هم دیدیم که لباس های خاص خود را پوشیده بودند. اندونزیایی ها با لباس های طرح و نقش دار و کلاه مانندی که سرشان بود، بیشتر من را متوجه خودشان کرد. وقتی به لباس هاشان نگریستم، حسرت خوردم که چرا ما با این فرهنگ غنی نتوانستیم پوشش خود را حفظ کنیم.
از پله های بی پایانی که به سالن اجتماعات ختم می شد، بالا رفتیم و به سخنان اولین سخنران دوره سردار قاسمی گوش دادیم. مهندس سعید قاسمی ادبیات خاص خود را داشت که ابدا ترجمه شدنی نبود و به گمانم مهمانانی که هدفون در گوش ها گذاشته بودند، از کنایه های وی چیزی سر در نمی آوردند. سردار قاسمی در بخشی از سخنانش گفت: متأسفانه مسلمانان در دنیای ارتباطات با یکدیگر آشنا نیستند و ما باید تاوان نداشتن هم بستگی را پس بدهیم و در بخش پایانی صحبت هایش به بررسی اندیشه های امام(ره) پرداخت.
در ابتدای دوره آرام آرام آشنایی ها شکل می گرفت و برای بسیاری مشاهده افراد خارجی جذاب بود و سعی در برقراری ارتباط با آنان داشتند و در این مواقع اهمیت دانستن زبان دیگری مانند عربی یا انگلیسی معلوم می شد که ناتوانی بسیاری از ماها در این بخش های معلوم می شد.
سخنران بعد از ظهر پنج شنبه 15 تیرماه حجت الاسلام و المسلمین احمد مبلغی، معاونت پژوهشی مجمع جهانی تقریب به بررسی وحدت از منظر قرآن کریم پرداخت. وی در بخشی از سخنان خود بیان داشت: باید دانست که وحدت مستحب نیست، بلکه از واجبات دین محسوب می شود و امروزه مایه تأسف است که باید وحدت را که از واجبات دین اسلام است تبلیغ کنیم.
سپس فیلم داستان مواد درباره مصرف زدگی در آمریکا پخش شد و دکتر ابراهیم رزاقی، استاد دانشگاه نگاهی اقتصاد آمریکا و جنش وال استریت را مورد بررسی قرار داد.
دکتر مجدی حسین، رئیس حزب العمل مصر اولین سخنران صبح جمعه 16 تیرماه به بررسی مسائل و تحولات اخیر مصر پرداخت. که این بار کسانی که زبان عربی بلد نبودند- اغلب حاضران- هدفون های ترجمه را در گوش گذاشتند و سخنرانی را گوش دادند. وی اشاره کرد: اشتباه بزرگ ما در انقلاب مصر این بود که باید قوه مجریه را در اختیار می گرفتیم و به دست آوردن قوه مقننه اکتفا نمی کردیم زیرا قوه مجریه از اهمیت بسیار بالایی در مصر برخودار است. ما تنها رأس نظام پیشین را برکنار کردیم اما همچنان بدنه حکومت مصر باقی مانده است.
ساعت های استراحت به بیرون می رفتیم و اغلب صبح ها با میوه و عصرها با کیک، بستنی و چای پذیرایی می شدیم. فضایی که جلوی سالن اجتماعات باز بود، بسیار تنگ بود و شرکت کنندگان راحت نبودند. در اولین روزها، تعدادی از شرکت کنندگان چای خود را با قند شیرین کرده بودند و به دنبال قاشق برای هم زدن آن می گشتند.
دومین سخنران صبح جمعه مهندس عمار فاید، پژوهشگر موسسه اخوان وب و از فعالان اخوان المسلمین مصر بود. وی به جریان شناسی اخوان المسلمین با نگاهی به تحولات اخیر مصر پرداخت. عمار فاید در بخشی از سخنان خود گفت: در انقلاب مصر هدف اخوان المسلمین اداره حکومت نبوده و نیست بلکه هدف اساسی اخوان المسلمین خیزش و بازگشت امت اسلامی به جایگاه اصلی خودش و پیروی از شریعت اسلامی است. چالش های پیش رو بسیار بزرگ تر از چالش های گذشته است.
با توجه به فتوای رهبر انقلاب اسلامی می توان در نماز اهل سنت برای حفظ وحدت شرکت کردند، از پنج شنبه شب اعلام شد که نمازها به صورت مشترک برگزار می شود. نماز صبح، مغرب و عشا به امامت یک نفر از شیعیان برگزار می شد و نماز ظهر و عصر به امامت اهل سنت. این کار، نمونه ای از اقدام عملی در راستای برقراری وحدت محسوب می شد.
اولین جلسه بعد از ظهر جمعه به پرسش و پاسخ شرکت کنندگان از مهندس عمارفاید و مجدی حسین اختصاص داشت. جلسه همراه با شوخی ها، دست زدن ها و تکبیرهای بسیاری بود و همچنین همراه با اعتراض بود؟ هنگامی که عمار فاید، نظر خود را درباره قضیه سوریه مطرح کرد که بشار اسد تعداد زیادی را کشته است. اعتراض کننده از بوشهر بود و خودش بعد بهم گفت که آن وقت نتوانستم خودم را کنترل کنم. اما عمار فاید در انتها رو به او کرد و گفت: نمی خواهم از جلسه اندوهناک بیرون بروی. با برخورد اخلاقی توانست، نظر خودش را باورپذیرانه تر نشان بدهد. البته باید گفت نظر مجدی حسین و عمار فاید درباره سوریه متفاوت بود. مجدی حسین درباره سوریه گفت: و ما ادرائک ما سوریه و هی معادله العصر، یعنی تو چه می دانی که سوریه چیست و آن معادله زمانه است.
مترجم که کنار عمارفاید و مجدی حسین نشسته بود یک بار اشتباه کرد و کلمه رویارویی در دهانش نچرخید و به صورت یورایوی یا رورارویی و ... سه بار امتحان کرد که نتوانست و همه خنده شان گرفت. دو بار نیز میکروفون خراب شد که عمار فاید که شوخ منش بود، از مترجم آن را قرض گرفت.
آخرین سخنران روز جمعه 16 تیرماه را عباس کاداغلو با موضوع بررسی مسائل ترکیه با توجه به حزب عدالت و توسعه پرداخت. وی در بخشی از سخنانش گفت: انقلاب اسلامی اتفاق افتاد و به این ترتیب عطش مردم منطقه به تشکیل حکومت صالح سیراب شد. غرب از آخر تاریخ سخن می گفت اما صدای اسلام از ایران و از نسل امامان معصوم آمد و پیام انقلاب این بود که اخلاق نمرده است. این فعال اجتماعی ترکیه افزود: هیچ کدام از ما نمی توانیم مستقل وجود داشته باشیم و با وحدت می توانیم اسرائیل را از بدن جامعه اسلامی ریشه کن کنیم.
یکی دیگر از اتفاقات سومین دوره آموزشی امت واحده، تلاوت قرآن پیش از برگزاری دو سخنرانی صبح و همچنین پیش از برگزاری دو سخنرانی بعد از ظهر بود. اما جذابیت این برنامه به دلیل حضور قاریان از میان شرکت کنندگان بود، از میان اهل سنت و شیعیان. که بعضی از آن ها صدای مناسبی برای تلاوت نداشتند و برخی به صورت ترتیل قرائت می کردند.
صبح شنبه برابر با 17 تیرماه صبح حجت الاسلام سیدعباس صالحی به جریان شناسی گروه های تندرو در میان شیعیان و اهل سنت پرداخت. سیدعباس صالحی خود روحانی و روحانی زاده بود. هنگام سخنرانی وی سکوت خاصی در جلسه برقرار شده بود. وی از همان ابتدا دسته بندی شده و بدون حاشیه صحبت می کرد و از همان ابتدا نیز سعی کرد بی طرفانه صحبت کند. از طیف های تندرو اهل سنت و گروه های تندرو شیعه انتقاد کرد. در این جلسه خیلی از اهل سنت حرف های سیدعباس را یادداشت می کردند. وی پس از دسته بندی این گروه ها گفت: راه مقابله با تندروی، تندروی نیست و راه مقابله با تکفیر، تکفیر نیست. قصاص فقط در جسم وجود دارد و هنگامی که وارد ساحت روح و جان می شویم مقابله به مثل روا نیست. و این تندروی را با تندروی نمی توان جواب داد و باید دانست که این نگاه ها نگاهی افراطی است.
دومین سخنران صبح شنبه 17 تیرماه به استاد احمد المدلل از سران جهاد اسلامی غزه و هم رزم فتحی شقاقی اختصاص داشت.. در این سخنرانی نیز شعارهای زیادی داده شد و به قول مجری انتهایی شوری در مجموعه جلسات امت واحده دمیده شد. در پایان این جلسه نیز روح الله رضوی دعا کرد که پسرش که اسیر اسرائیل شده، بازگردد. احمد المدلل از تفرقه میان جهاد و حماس بسیار ناراحت بود. وی در بخشی از سخنانش گفت: اختلاف حرکت جهاد اسلامی با حماس در ورود به سیاست است. زیرا اعتقاد داریم که تا اسرائیل غاصب در فلسطین حضور دارند، فعالیت سیاسی معنایی نمی یابد و این موضوع در پیروزی حماس در انتخابات و غصب حق آن ها مشهود بود. وی ادامه داد: در حال حاضر ایجاد وحدت در میان گروه های فلسطینی ضروری است زیرا که اسرائیل با وجود این تفرقه طرح هایی مانند شهرک سازی و کشتار در غزه را ادامه می دهد. ما با رژیم اشغالگر با سنگ، خنجر و بدن های پاره پاره خود و با گلوله های که از طریق فروش زیورآلات همسران خود به دست آوردیم جنگیدیم و نبرد ما با اسرائیل ادامه دارد.
سخنران بعد از ظهر حجت الاسلام یحیی میرزایی، رئیس سابق موسسه تمدن لبنان بود. این جلسه با حاشیه هایی همراه بود. پرسش ها و پاسخ ها درباره یکی از علمای ایران که به طور علنی به مسائل ضد وحدت می پردازد و نظرات مختلف حاضران سبب گرم شدن مجلس شد. وی اعتقاد به مهدویت را یکی از مهم ترین ارکان وحدت جهان اسلام دانست و گفت: حتی بر فرض اینکه بپذیریم اعتقاد به تولدنیافتن امام زمان(عج) در میان اهل سنت عمومیت دارد، باید تأکید کرد که تولد یافتن یا تولد نیافتن ایشان تأثیری در وحدت بخشی و اهمیت فرهنگ انتظار ندارد. وی در بخش دیگری از سخنانش به نقش امام(ره) اشاره کرد و افزود: نگاه متفاوت حضرت امام(ره) منجر به ایجاد فقه و اجتهاد متفاوت شد. هیچ عالم مسلمانی اسلام را تا این پایه انسانی و اخلاقی فهم و تفسیر و تطبیق و اجرا نکرده است.
عصر شنبه نیز در خدمت دوستان شورای مرکزی اتحادیه امت واحده بودیم که با شوخی و خنده دوستان با اعضای شورا و حضور دختر روح الله رضوی در جایگاه سخنرانی همراه بود.
دوره آموزشی از نیمه گذشته بود و گعده ها ی شبانه با صمیمیت خاصی برگزار می شد. یکی از این گعده های از میان خود ایرانی ها بود. یکی دیگر از این گردهم آیی های خودمانی، به پخش فیلم هایی درباره بیداری اسلامی اختصاص داشت. و اما صمیمی ترین دور هم جمع شدن ها با حضور یکی از شرکت کنندگان خارجی اتفاق می افتاد که درباره وضعیت کشور خود صحبت می کرد، که شرکت کنندگانی از آذربایجان، پاکستان و میانمار فضای کشور خود را برای حاضران در گعده ترسیم می کردند. دوستان میانمار در برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشتند. زیرا در انگلیسی توانمند نبودند(زبان اصلی آن ها انگلیسی نبود) و چند نفری با هم مشورت می کردند تا بتوانند معنای خواسته شده را برسانند.
یکشنبه صبح، 18 تیرماه 91 مهمان دکتر حسان عبدالله، استاد دانشگاه المنصوره بودیم. وی در ابتدای سخنرانی خود بیان داشت: وقتی به اینجا آمدم و این جا را دیدم به یاد دوران دانشجویی خود در اخوان المسلین افتادم که آن دوران، آغاز تغییر بزرگ در مصر بود. معتقد هستم که آینده روشنی برای جمع اسلامی محقق خواهد شد و این چهره های نورانی برای من امیدبخش تشکیل امت واحده اسلامی است. بعد از سخنرانی احمد المدلل اغلب سخنرانی ها با شعار، کف زدن و صلوات همراه است. به خاطر تفاوت فرهنگ ها دوستان غیرایرانی چندبار اشتباه کرده اند و شروع به تشویق سخنران کرده اند، اما از طرف شرکت کنندگان ایرانی هیچ پاسخی دریافت نکرده اند. همچنین انتظار داشتم هنگام سخنرانی درباره سقیفه بنی ساعده همراه با اعتراضات باشد، که این موضوع رخ نداد.
دومین سخنران صبح یکشنبه بعدی این نشست دکتر حسن عابدینی، مدیر کل اخبار خارجی صدا و سیما بود بحث مورد نظر خود را با پاورپوینت ارائه کرد و به تحلیل رسانه های عربی در بیداری اسلامی پرداخت.
صبح ها در مجموعه امت واحده، فوتبال برگزار می شد. اندونزیایی ها صبح زود از خواب برمی خاستند و در بازی فوتبال حضور پیدا می کردند. در یکی از بازی های فوتبال این دوره یک اندونزیایی مصدوم شد و همچنین در روزهای آخر تور والیبال نصب شد، که استقبال از آن بسیار بیشتر از ورزش فوتبال بود.
سخنران عصر یکشنبه 18 تیرماه مسعود شجره، رئیس مؤسسه حقوق بشر اسلامی لندن موضوع حقوق بشر و وضعیت مسلمانان در غرب را بررسی کرد. وی گفت: کمیسیون حقوق بشر 15 سال قبل ایجاد شد و ما فهمیدیم که مسلمانان مظلوم ترین انسان ها در جهان هستند و در 11 سپتامبر بود که فهمیدیم بسیاری از مسلمانان مورد ظلم واقع شده اند و اکثر کشورهای مدعی اسلام نیز به مسلمانان ظلم می کند.هنوز هم تبعیض وجود دارد و هر وقت بمبی در جایی منفجر شود و یا اتفاقات دیگری صورت بپذیرد، انگشت اتهام به سمت مسلمانان نشانه می رود.گاهی وقت ها مسلمانان توسط خود مسلمانان مورد ظلم واقع می شوند.
سخنران بعدی عصر یکشنبه 18 تیرماه خانم طلعت وزارتف استاد دانشگاه کراچی بود. وی در بخشی از سخنان خود بیان داشت: وقتی در کشوری که امنیت و آرامش نیست، هیچ کس حاضر نیست در پاکستان سرمایه گذاری کند و متأسفانه بسیاری از افراد برای ثبت این سرمایه ها به سایر کشورها رفتند. به خاطر بحران انرژی کارخانه های ما تعطیل شدند و نرخ بیکاری در پاکستان افزایش پیدا کرد. در رابطه با آمریکا همواره پاکستان ضرر می کند، مثلا آنان جاده ها و زیرساخت های ما را خراب می کنند. حریم هوایی پاکستان هر روز مورد تجاوز نیروهای مختلف قرار می گیرد و آمریکایی ها برای کشتن فرد مورد نظر خود، 20 نفر بی گناه را می کشند.
روز آخر اردوی امت واحده آغاز شد و در این روز سخنران ابتدایی حجت الاسلام ابوالحسن نواب، رئیس دانشگاه ادیان قم بود که گفت: ما الان در دنیای حاضر و دنیای بی خدایی و دنیای گریز از معنویت باید انسانیت را به دین دعوت کنیم. و همچنین در میان مسلمانان باید وحدت وجود داشته باشد. منظور از وحدت این نیست که شیعه را سنی و سنی را شیعه کنم و بنده به وحدت حداکثری معتقد هستم و اعتقاد دارم به اینکه باید همدیگر را تحمل کنیم باید فکر کنیم که خیلی باهم اختلاف داریم می خواستم بگویم که اختلاف آن قدر زیاد نیست که بگوییم که این آقا را به خاطر خیلی دلایل تحمل می کنم.
چند نفر از شرکت کنندگان کمی فارسی بلد شدند. همچنان که بسیاری از ماها کمی انگلیسی و عربی یاد گرفتیم. میرزا از اندونزی یکی از این شرکت کنندگان بود که می توانست بگوید خوبی؟ و همچنین در پاسخ بگوید خوبم. وی گفت: سعی خواهد کرد همکاری خود را با امت ادامه دهد و فکر می کند که این همکاری نه تنها برای مردم اندونزی بلکه برای مردم ایران هم مهم است زیرا می توانند نظراتشان را با جهان اسلام به اشتراک بگذارند.
دومین سخنران صبح دوشنبه 19 تیرماه دکتر محمدالشهابی از انگلستان بود که به بررسی مسائل بحرین و عربستان پرداخت. وی در بخشی از سخنانش بیان داشت: بنده مخالف هستم که انقلاب مردم بحرین به بن بست رسیده است زیرا که هر روز گام های مثبت و به سوی پیشرفت در این انقلاب مشاهده می شود و از رسوایی های رژیم آل خلیفه به حدی رسیده است که حکومت کاخ سفید نتوانسته این رسوایی ها را پوشش دهد.
مراسم غیررسمی پایان یافتن دوره آموزشی امت واحده آغاز شده بود. مسئولان و اعضای سرشناس امت واحده را به درون حوض آبی که جلوی محوطه خوابگاه ها قرار داشتند پرتاب می کردند و این نیز در نوع خود مسئله بسیار جالبی محسوب می شد.
آخرین سخنران سومین دوره آموزشی امت واحده دکتر سعدالله زارعی بود که به بیان تاریخ بیداری اسلامی پرداخت. وی بیان داشت: امروز جمهوریی اسلامی ایران درسال 2012 اسلامی تر از جمهوری اسلامی تر از اوایل انقلاب است واین یعنی کهاین اسلامی تر شدن فقط خاص ایرانی ها نیست. درباره تونس، مصر ، لیبی و جاهای دیگر صادق است و هرجا یک سند جعلی بیاید وسط ویک گروه آمریکایی در جایی بخواهند قیامی ر ا برپا کنند مانند سوریه با شکست مواجه می شود. دین مهم ترین دست مایه مردم برای مواجهه با خطرات و مشکلات است و در سودان، یمن و فلسطین و غیره این نکته صادق است.
در آخرین مراسم امت واحده 11 نفر از شرکت کنندگان که پنج نفر آن ها از هند و پاکستان و بقیه از ایران بودند شعر آمریکا آمریکا، مرگ به نیرنگ تو را خواندند. البته دوستان پاکستانی و هندی به زبان اردو شعرشان را می خواندند. یکی از خردسالان حاضر در جلسه با صدای خود بیت آمریکا آمریکا مرگ به نیرنگ تو/ خون جوانان ما می چکد از چنگ تو را تکرار می کرد و این مراسم نیز با کف زدن های پی درپی و شعار علیه آمریکا پایان یافت.
اغلب شرکت کنندگان دوستان بسیاری در این اردو پیدا کردند. دوستانی که شاید در هیچ جا نمی توانستند پیدا کنند. دوستانی با زبان ها و گرایش های مختلف و حالا جداشدن از آن ها برایشان سخت بود. دوستان میانمار از وضعیت بد آن جا گلایه ها کرده بودند. پاکستان مشکلات بد اقتصادی خود را داشت. کشتار در کشمیر همچنان ادامه داشت و مصر و بحرین دست خوش تحولات سیاسی و پیچیده ای بود. ما فراز و فرود اردوگاه را پشت سر نهادیم، اما پیچ و خم های مسائل جهان اسلام همچنان باقی بود.
