نویسنده: مجتبی احمدی

پارلمان رژیم صهیونیستی یا همان کنیسِت از 120 کرسی تشکیل شده و حزب یا ائتلافی که بتواند بیش از نیمی از کرسی های پارلمان را به دست آورد موفق به تشکیل کابینه خواهد شد. اما در تاریخ 64 ساله این رژیم تا کنون هیچ حزبی به تنهایی موفق به کسب اکثریت پارلمان و تشکیل دولت غیر ائتلافی نشده است. اما تشکیل دولت های ائتلافی از اواخر دهه 1990 با یک معضل جدید به نام «ائتلاف های شکننده» روبرو بوده که همین موضوع سبب شده تا در دو دهه اخیر پارلمان های رژیم صهیونیستی ماموریت 4 ساله خود را به اتمام نرسانند و پدیده انتخابات زودهنگام به یک عرف سیاسی در این رژیم تبدیل شود. انتخابات پارلمانی کنونی نیز از این قاعده مستثنا نیست و این پارلمان نیز به دلیل اختلاف بر سر بودجه 2013 با رای موافق 100 نفر از نمایندگان به لایحه انحلال پارلمان در اکتبر 2012 منحل گردید و مقرر شد انتخابات پارلمانی که طبق روند عادی باید در اکتبر 2013 برگزار می شد به صورت زودهنگام و 10 ماه زودتر در 22 ژانویه 2013 برگزار شود. هر چند که شائول موفاز انحلال پارلمان را زیرکی نتانیاهو برای کسب کرسی های بیشتر در پارلمان دانست.

انتخابات گذشته و کابینه ائتلافی نتانیاهو

در انتخابات پارلمان هجدهم رژیم صهیونیستی که در سال 2009 میلادی برگزار شد احزاب راست و مذهبی موفق به کسب اکثریت کرسی های پارلمان شدند و در مجموع 65 کرسی از 120 کرسی را از آن خود کردند. بنابراین بنیامین نتانیاهو که در آن مقطع رهبر اپوزیسیون به حساب می آمد (در آن زمان کابینه در دست حزب کادیما بود) مامور تشکیل کابینه شد. بنیامین نتانیاهو موفق شد با مشارکت احزاب راست (لیکود و اسرائیل بیتینو)، احزاب مذهبی (شاس، خانه یهودی و یهودیت تورات متحد) و حزب چپ «کار»، ائتلافی قابل توجه بوجود آورده و اقدام به تشکیل کابینه کند. اگرچه در این ائتلاف بر سر موضوعاتی چون امنیت ملی، فرایند صلح، جدایی دین از سیاست و دموکراسی اختلاف نظر وجود داشت اما کابینه هجدهم کابینه با ثباتی بود و حتی پس از انشقاق در حزب کار و جدایی ایهود باراک از این حزب و تشکیل حزب استقلال توسط وی نیز ثبات کابینه حفظ شد؛ چرا که حزب استقلال به رهبری باراک 5 کرسی از 13 کرسی حزب کار را با خود همراه کرد و با ادامه حضور در کابینه باعث حفظ اکثریت برای جناح حاکم شد.

محبوبیت جناح نتانیاهو؟

محبوبیت نتانیاهو در طول دوران نخست وزیری اش فراز و نشیب فراوانی داشت. وقایعی چون سخنرانی معروف وی در دانشگاه بارلان در سال 2009 که برای اولین بار ایده تشکیل کشور فلسطینی را پذیرفت، متوفق کردن شهرک سازی در سال 2009، حادثه آتش سوزی جنگل مونت کارمل و حمله به ناوگان آزادی کشتی ماوی مرمره و پیامدهای آن از محبوبیت وی کاست اما به شکست کشاندن کمپین فلسطینیان برای کسب عضویت دائم در سازمان ملل در سال 2010 باعث بالا رفتن محبوبیت وی شد. در عین حال اعتراضات خیابانی علیه وضعیت بد اقتصادی و تبعیض های اجتماعی در سال 2011 مجددا محبوبیت وی را کاهش داد. این در حالی بود که پاسخ سرکوبگرانه نتانیاهو به حمله نظامی به اتوبوس اسرائیلی ها در صحرای نقب موسوم به عملیات ایلات در آگوست 2011 که از مرزهای مصر انجام شده بود و همچنین موفقیت نتانیاهو در آزادی گلعات شالیط مجددا به اعتبار وی افزود. همچنین ماجرای جنگ 8 روزه اخیر غزه که پس از انحلال پارلمان به وقوع پیوست و برخی مخالفین نتانیاهو آن را ترفند وی جهت امنیتی کردن فضای افکار عمومی و از اولویت خارج کردن چالش های اقتصادی- اجتماعی جهت کسب رای بالا در انتخابات پارلمانی می دانستند نیز به خاطر غافلگیری نتانیاهو از اصابت موشک های حماس و جهاد به تل آویو باعث ایجاد رعب و وحشت در افکار عمومی و کاهش محبوبیت ائتلاف حاکم گردید. هر چند که نهایتاً همه این احتمالات را نتایج انتخابات در 22 ژانویه مشخص خواهد کرد.

آرایش سیاسی احزاب رژیم صهیونیستی در انتخابات پارلمان نوزدهم

آرایش احزاب سیاسی رژیم صهیونیستی و جناح بندی ها و ائتلاف های موجود در انتخابات پارلمان نوزدهم تفاوت چندانی با جناح بندی های پارلمان هجدهم ندارد چرا که همچنان چالش ها و مسائل اختلاف برانگیز که منشاء این جناح بندی هاست، وجود دارد. از این رو، نگاهی اجمالی به وضعیت پارلمان هجدهم راهنمای ما در فهم آرایش سیاسی احزاب در انتخابات پارلمان نوزدهم است. پارلمان هجدهم به دو جناح احزاب ائتلاف و احزاب مخالف تقسیم می شود که توزیع کرسی های این دو جناح در پارلمان به شکل زیر است :

جناح های موجود در انتخابات پارلمان نوزدهم

الف) جناح راست افراطی :

جناح راست افراطی در رقابت های انتخاباتی با 4 جریان حضور دارد که عبارتند از :

1. ائتلاف لیکود- بیتینو: این ائتلاف متشکل از حزب لیکود به رهبری نتانیاهو و حزب ملی گرای «اسرائیل خانه ما» به رهبری آویگدور لیبرمن است که با لیستی 50 نفره در انتخابات جاری حضور دارد. این دو حزب در انتخابات سال 2009 مجموعاً موفق به کسب 42 کرسی (27 کرسی لیکود و 15 کرسی اسرائیل خانه ما) شدند. در این انتخابات نیز هدفگذاری اصلی این ائتلاف کسب حداقل یک سوم کرسی های پارلمان یعنی 40 کرسی است که طبق آخرین نظرسنجی ها این ائتلاف حدود 35 کرسی در پارلمان به دست خواهد آورد. ناگفته نماند که طرفداران حزب اسرائیل خانه ما بیشتر یهودیان مهاجر روس هستند که با توجه به جمعیت بالای یهودیان روس در سرزمین های اشغالی همواره این حزب از تضمین رای بالایی برخوردار است.

2. حزب «خانه یهودی» : این حزب به رهبری نفتالی بنت یکی دیگر از جریان های افراطی مذهبی حاضر در رقابت های انتخاباتی است که علی رغم نزدیکی مواضع با ائتلاف «لیکود – بیتینو» به صورت لیستی جداگانه در انتخابات حاضر شده است که البته همین مسئله باعث بروز برخی اختلافات بین این جریان و بنیامین نتانیاهو گردید. این حزب با لیستی 20 نفره در انتخابات حاضر است و طبق آخرین نظرسنجی ها موفق به کسب 10 تا 16 کرسی پارلمان خواهد شد.

3. حزب «شاس» : حزب مذهبی شاس یکی از احزاب «حریدی» به حساب می آید که در دسته بندی جریان های سیاسی در طیف افراطیون قرار می گیرد. این حزب با لیستی 16 نفره در انتخابات حاضر است. حریدی به یهودیان ارتدوکسی اطلاق می شود که بسیار پایبند به شریعت و آیین یهود بوده و شیوه زندگی بسیار سنتی دارند و به مدرنیسم به چشم منفی می نگرند. نکته قابل توجه آن که زاد و ولد و رشد جمعیت حریدی ها حدودا سه برابر متوسط جامعه صهیونیستی است که این مسئله خود نشان دهنده خطر روز افزون رشد افراطیون مذهبی در جامعه صهیونیستی است. طبق آخرین نظرسنجی ها حزب شاس نیز از شانس کسب 11 کرسی پارلمان برخوردار است و جالب آنکه رهبر معنوی حریدی ها مدارس دینی را تعطیل نمود و از طلاب حریدی خواست که برای تبلیغات انتخاباتی بسیج شوند.

4. حزب «یهودیت تورات متحد» : این حزب به رهبری یعقوب لیتزمن نیز یک حزب مذهبی است که از ائتلاف دو حزب حریدی «آگودات اسرائیل» و «دگل هاتورات» شکل گرفته است. این حزب با لیستی 8 نفره در انتخابات حضور دارد و طبق نظر سنجی ها 6 کرسی از پارلمان را به دست خواهد آورد.

نکه قابل توجه آن که احزاب مذهبی از پایگاه اجتماعی ثابت و مشخصی برخوردارند که همین مسئله باعث گردیده این احزاب آراء تضمین شده ای داشته باشند. البته ناگفته نماند که در میان جناح افراطی نیز اختلافاتی وجود دارد که از مهمترین آن ها اختلاف سکولارها با مذهبیون و شکاف قومی سفاردی- اشکنازی است. به عنوان مثال حزب شاس یک حزب مذهبی است اما ائتلاف «لیکود-بیتینو» یک ائتلاف سکولار است و از آن جایی که مذهبیون همواره خواهان اجرای شریعت یهود از سوی حاکمیت بوده اند، بین آن ها در مسائل داخلی اختلاف شدیدی وجود دارد تا جایی که سال گذشته شاهد بروز درگیری بین سکولارها و مذهبیون در شهر بیت شمیش بر سر مسئله تفکیک جنسیتی و پوشش زنان بودیم. از سویی دیگر حزب شاس متشکل از یهودیان مهاجر آفریقایی و آسیایی است که به سفاردی ها شهرت دارند و سایر جناح های دست راستی از یهودیان مهاجر اروپایی و آمریکایی هستند. سفاردی ها همواره از تبعیض های اجتماعی در سرزمین های اشغالی ناراضی هستند و چند روز پیش رهبر حزب شاس در اظهار نظری غیر مترقبه ائتلاف «لیکود – بیتینو» را به ائتلافی برای سفید پوستان متهم کرد که نهایتاً ضمن عذرخواهی حرف خود را پس گرفت. این اختلافات همچنین در موضوع قانون «تال» که طلبه های حریدی را از سربازی معاف می کند نیز وجود دارد چرا که لیبرمن معتقد است این قانون تبعیض آمیز بوده و باید اصلاح شود.

ب) جناح چپ و میانه :

1. حزب «کار» : حزب کار که قدیمی ترین حزب سیاسی رژیم صهیونیستی به حساب می آید و تا دهه 70 میلادی پر نفوذترین حزب به حساب می آمد در سال های اخیر محبوبیت خود را از دست داده است و در انتخابات سال 2009 موفق به کسب 13 کرسی در پارلمان شد و به ائتلاف نتانیاهو پیوست. اما سرانجام به دلیل اختلاف نظر با مواضع نتانیاهو در مورد فرایند صلح و تشکیل کشور فلسطینی این حزب دچار انشقاق شد و ایهود باراک با تاسیس حزب استقلال در کابینه باقی ماند و حزب کار از ائتلاف خارج شد. این حزب به رهبری خانم یاکیموویچ که اولویت های خود را اجتماعی اعلام کرده و گرایش های فمینیستی دارد و همچنین به دلیل آنکه یک چهره رسانه ای به حساب می آید و مجری کانال 2 تلویزیون رژیم صهیونیستی است توانسته محبوبیت دوباره خود را احیا کند و با لیست 30 نفره در انتخابات حضور داشته باشد و طبق نظر سنجی ها پیش بینی می شود این حزب 18 تا 20 کرسی در پارلمان به دست آورد.

2. حزب «کادیما» : حزب کادیما که در سال 2005 با انشعاب از حزب لیکود تاسیس شد در این انتخابات خود دچار نوعی انشعاب گردید و شائول موفاز و لیونی موفق به اجماع نشدند و هر کدام به صورت جداگانه در انتخابات به رقابت خواهند پرداخت. لیست 10 نفره کادیما به رهبری موفاز طبق آخرین نظر سنجی ها در این انتخابات شانس بالایی نداشته و پیش بینی می شود کمتر از 5 کرسی در پارلمان به دست آورد. کادیما در عبری به معنای پیشرو است.

3. حزب «هاتنوآه» : لیونی وزیر امور خارجه کابینه اولمرت نیز با لیستی 14 نفره و به صورت جداگانه در انتخابات حضور دارد که پیش بینی می شود لیست خانم لیونی 10 کرسی از پارلمان را از آن خود کند. هاتنوآه در عبری به معنای جنبش است.

4. حزب «یش آتید» : این حزب تازه تاسیس که برای اولین بار در انتخابات پارلمانی شرکت می کند از محبوبیت بالایی برخوردار است و با لیستی 10 نفره در انتخابات حضور دارد. دلیل اصلی محبوبیت این حزب را می توان در شخصیت رهبر این حزب جستجو کرد. رهبر این حزب شخصیتی رسانه ای به نام «یر لپید» است. این حزب لیبرال بوده و گرایش های مذهبی ندارد و مخالف تندروی است و مسائل اجتماعی و اقتصادی را اولویت خود اعلام کرده و موافق تشکیل کشور فلسطینی است. طبق نظرسنجی ها این حزب احتمالا موفق به کسب 10 کرسی در پارلمان خواهد شد. یش آتید در عبری به معنای آن است که «آینده ای وجود دارد»

5. حزب «میرتس» : این حزب به رهبری خانم زهافا گلئون که هم اکنون 3 کرسی در پارلمان دارد دارای گرایش های سبز و سوسیال دموکرات بوده و با لیستی 10 نفره در انتخابات حضور دارد که طبق نظرسنجی ها بین 4 تا 7 کرسی به دست خواهد آورد. این حزب اولویت های خود را عدالت اجتماعی بیان کرده و قائل به تشکیل کشور فلسطینی و حتی تخریب برخی شهرک های یهودی نشین در کرانه باختری است. میرتس در عبری به معنای انرژی است.

ج) عرب ها :

1. عرب ها : فلسطینیان سرزمین های 1948 که جمعیتی بیش از یک میلیون نفر را تشکیل می دهند نیز در انتخابات حضور پر رنگی دارند که سه حزب «دموکراتیک عربی»، «جبهه دموکراتیک برای صلح و برابری» به رهبری محمد برکه و «فهرست مشترک عربی» به رهبری إبراهیم صرصور احزاب اصلی این جریان محسوب می شوند و طبق نظرسنجی ها در مجموع این سه حزب حدود 10 کرسی را از آن خود خواهند کرد.

جمع بندی :

به دلیل اینکه احزاب مذهبی از پایگاه اجتماعی ثابت و مشخصی برخوردارند و همچنین حزب اسرائیل بیتینو نیز از حمایت یهودیان مهاجر روس برخوردار است پیش بینی می شود این احزاب نوسانی در سبد آراء خود نداشته باشند اما طبق نظر سنجی ها حزب لیکود آراء کمتری نسبت به دور پیش از آن خود خواهد کرد. اما این بدان معنا نیست که آراء کاهش یافته از حزب لیکود به سوی جناح چپ و میانه رو روانه خواهد شد بلکه این آراء بین احزاب جناح راست توزیع می شود؛ به عنوان مثال طبق نظرسنجی ها ائتلاف لیکود – بیتینو نسبت به دور قبل 7 کرسی از دست خواهند داد این در حالی است که آراء حزب دست راستی خانه یهودی بیش از 7 کرسی افزایش خواهد داشت. تنها نگرانی جناح راست شرکت نکردن حزب استقلال به رهبری ایهود باراک در انتخابات پارلمانی است. از سوی دیگر در جناح چپ و میانه رو نیز حزب کار و یش آتید که با دو چهره رسانه ای و با تمرکز بر مسائل اجتماعی و اقتصادی در انتخابات حضور دارند وزن آراء این جناح را به اندازه 15 کرسی افزایش خواهد داد در عین حال آراء حزب کادیما و هاتنوآه در مجموع حدود 10 کرسی ریزش خواهد داشت. بنابراین هر چند پیش بینی می شود جناح راست پیروز این انتخابات باشد اما این انتخابات انتخاباتی نزدیک خواهد بود.